De Avonden van Gerard Reve herlezen, de klassieker uit 1947 over de handel en wandel van Frits van Egters (23) tussen 22 december 1946 en Oud en Nieuw. De eerste keer dat ik het las was ik zelf van Frits’ leeftijd en kwam ik tot de helft. Het lag nog een tijdje op mijn nachtkastje tot ik besloot het maar weer in de boekenkast te zetten. Ik vond het een onnoemelijk saai boek.
Het is onder sommigen blijkbaar een ding om het boek jaarlijks in december te herlezen. Een van die mensen zei me dat het inderdaad een vrij saai verhaal is, maar dat ik het moest zien als een portret van naoorlogs Nederland. Met die gedachte in het achterhoofd het boek weer opgepakt en ik moet zeggen: het was het een stuk interessanter.
Saai is het nog steeds, maar schijnbaar was het toen dus ook echt een saaie tijd. Functioneel saai, zou je het verhaal kunnen noemen. Er was gewoon weinig te beleven voor jongeren toen.
Walging, verveling en eenzaamheid
Daarbij helpt het niet dat Frits van veel mensen walgt (vooral van z’n ouders) en zich slechts af en toe gelukkig voelt – eigenlijk alleen bij het luisteren naar muziek of het kijken naar een film. Daarmee lijkt hij op de hoofdpersoon uit de roman Walging van Sartre, die negen jaar eerder verscheen.
Sowieso vieren het existentialisme en de naargeestigheid bij vlagen hoogtij in het verhaal, net als de verveling, de eenzaamheid, het menselijk tekort, angst, verdriet.
Tegelijkertijd is het interessant om te lezen hoe dingen kort na de oorlog gingen, hoe armoedig en mistroostig het allemaal was. Bovendien is alle treurigheid fantastisch en soms hilarisch opgeschreven. Het boek wemelt van de goede oneliners en heeft een geweldig laatste hoofdstuk, met daarin zelfs een beetje verzoening.
Geen woord over de oorlog
Interessant ook dat er in het hele boek niet (letterlijk) over de oorlog gepraat wordt, terwijl die dan net afgelopen is. Kan me ook wel voorstellen dat dat toen geen favoriet gespreksonderwerp was. De gesprekken gaan veelal over alledaagsheden. Toch is de oorlog op een of andere manier aanwezig, hij ligt als een soort sluier over het hele verhaal heen.
Een interessant verhaal in deze tijd ook, waarin de avonden wederom saai zijn. Minder saai dan in het boek, maar saaier dan voor de coronacrisis, als ik voor mezelf spreek.
Zou mooi zijn als een jonge schrijver de afgelopen periode notities heeft gemaakt en binnenkort met een verslag komt.
Eerste druk in 1947, 288 pagina’s.
